Doen! Als farmabuddy krijg je die erkenning

Netwerker noemt ze zichzelf. Suzan Woltermann, beherend apotheker bij Service Apotheek Van den Bergh, onderdeel van Apotheekgroep Breda. Een warme verschijning, moeder van twee zoons. Ze is geraakt door haar patiënten met hun mantelzorgers, die ze begeleidt vanuit het farmabuddy-project.

Suzan doet de bereidingen voor zes apotheken en een sterk groeiende instellingenapotheek, onderhoudt de contacten in de zorgketen en is farmabuddy. Een farmabuddy levert samen met collega-zorgverleners intensieve farmaceutische patiëntenzorg die patiënt en mantelzorger nodig hebben in de laatste levensfase. Dat netwerken kan ze daarin kwijt.

Ze koos bewust voor het vak van openbaar apotheker. “Wij zitten hier in een stadsapotheek in het centrum van Breda, relatief veel gezinnen. In Breda is een uitzonderlijk goede samenwerking tussen apothekers onderling; klinische- en ziekenhuisapothekers schuiven aan bij het tweemaandelijkse overleg.” Ze is trots op haar team. Apotheekgroep Breda heeft 115 medewerkers, waarvan 25 werkzaam bij Van den Bergh.

De start van het farmabuddy-project

Of de verspilling in het geneesmiddelen-gebruik omlaag kon, dat was de kernvraag van het ministerie van VWS die leidde tot het farmabuddy-project. SIR Stevenshof is hier al jaren mee bezig. Een collega-apotheker in Breda benaderde Suzan om mee te doen in het project, omdat zij ook het hospice bedient. “Ik lever overigens geen buddyzorg aan de patiënten die in het hospice van Breda verblijven omdat zij reeds omringd zijn door mensen die uitstekende zorg leveren. Natuurlijk kunnen de medewerkers van het hospice wel altijd bij mij terecht met vragen.”

Waarom is palliatieve zorg bij uitstek ‘zorg op maat’?

“Mensen zijn in een bepaalde levensfase aanbeland en met veel zorgverleners in contact. Wij apothekers kunnen daar iets wezenlijks aan toevoegen, samen met de huisarts. Onze valkuil is alleen dat we vaak geen diagnose zien. Wij hebben geleerd in de opleiding dat je naar een dossier kijkt en aan de hand daarvan zie je het ziektebeeld. Zeker in de laatste levensfase kun je dan niet afgaan op contra-indicaties en de standaard therapie. Het is de verantwoordelijkheid van het apotheekteam om bij patiënten in deze categorie veel meer persoonlijke interesse te tonen en op maat te adviseren of te helpen. Vanuit die visie zijn wij in mei 2016 gestart met het farmabuddy-project. Thuiszorgpatiënten, daar gaat het om. Samen met onze farmaceutische manager heb ik de driedaagse cursus van SIR gevolgd. Een aanrader (of een must?) voor ieder apotheekteam.”

“Denk juist aan een thuiszorgpatiënt die zich aan de balie meldt met een recept voor diverse sterk werkende opiaten”

Geschikt of ongeschikt?

“De beste start die je met het buddyproject kunt maken, is een lijst met criteria opstellen om te bepalen wie je het beste kan begeleiden. Ik vind bijvoorbeeld dat niet alleen mensen met kanker in het project moeten. Maar denk juist aan een thuiszorgpatiënt die zich aan de balie meldt met een recept voor diverse sterk werkende opiaten of medicatie tegen misselijkheid. Of zorgbehoevende kinderen met medicatie die lastig te bereiden is.

Wat de patiënt merkt van het buddy-project? Hij voelt zich erkend, herkend en gekend.” Suzan toont wat bedankkaarten van mantelzorgers van inmiddels overleden patiënten. Indrukwekkend. “Ik voer gesprekken in de apotheek en de buddy of ikzelf onderhouden regelmatig contact om te horen hoe het gaat. Voor mij geldt dat een patiënt nooit een week lang onnodig mag spugen. In deze kritische levensfase moet je proberen gewichtsverlies te voorkomen. Daar ligt ook een taak van de buddy. Veel patiënten zijn te bescheiden om extra hulp in te roepen, dat moeten we ons beter realiseren.”

Twee kerngebruikers per team

Om de medewerkers te scholen is er een train-de-trainer traject gestart. Per wijkteam zijn er twee kerngebruikers aangesteld. Zij zijn geschoold, om vervolgens hun collega’s te trainen. De kerngebruikers vervullen ook een beheerdersrol in het team. “De aanschaf van moderne telefoons bleek wel noodzakelijk”, glimlacht Norbert. “De telefoons die we gebruikten waren veel te traag.”

Het goede nieuws

“Tot op heden begeleiden we hier tien patiënten, zonder vergoeding. Het goede nieuws: na de zomer krijgen we voor CZ-klanten betaald voor buddyzorg.” Buddyzorg krijgt hoge waardering, maar wat is het écht waard? CZ heeft in ieder geval de intentie om dit landelijk uit te rollen. Zij zien deze prestatie in het licht van de nieuwe toekomstvisie van de KNMP, genaamd Dynamo. Dynamo gaat voor een andere bekostiging van de zorg die apothekers leveren. CZ heeft overigens als enige verzekeraar al een terminaal zorgloket waarbij medicatie, niet zijnde OTC, gedeclareerd kan worden die normaal buiten de standaard vergoeding valt.

Mijn tip voor collega-apothekers?

“Buddyzorg is geschikt voor een relatief kleine groep thuiszorgpatiënten. Als apotheker positioneert u zich als spin in het web van collega-zorgverleners. Middels dit project verbetert u en structureert u deze specifieke zorg. Wij apothekers laten te weinig zien wat we kunnen. Sommige artsen erkennen ons daarom onvoldoende. En juist de intensieve samenwerking met de arts in de palliatieve zorg helpt. We hebben te lang verstopt gezeten. Ik ga geen poster ophangen, maar laat vooral zien wat goede zorg is. Het levert zoveel op: respect en dankbaarheid, erkenning en voldoening. Doen!”

Gepubliceerd op: 03 juni 2018