Blue zone Bakkeveen

'En ze leven nog lang en gelukkig.' Een sprookje? Niet volgens huis- en leefstijlarts Jon Brouwers. Zij gelooft dat we zelf in staat zijn een omgeving te creëren waarin we langer én gezonder leven. Haar missie? Blue zone Bakkeveen. En ze krijgt steun van de 1900 inwoners die het Friese dorp telt. Jon Brouwers betrok tien jaar geleden samen met haar man Steven de huisartsenpraktijk in Bakkeveen. Een bewuste keuze. Samen met hun drie kinderen wonen ze er prachtig. Een huisartsenpraktijk met een apotheekfunctie, want dat ziet ze als meerwaarde van het vak.  

Wat is een Blue zone?

Blue zones zijn plekken in de wereld waar relatief veel mensen in goede gezondheid honderd jaar en ouder worden, opvallend vaker dan elders op de wereld. Voorbeelden zijn het Italiaanse eiland Sardinië, het Griekse eiland Ikaria of het geïsoleerde Nicoya in Costa Rica. “Toch een prachtig idee dat je woonplaats je meer kans geeft om gezond ouder te worden? Waarom geen Blue zone van Bakkeveen maken?” oppert Jon. Onmogelijke uitdaging? Nee hoor! Jon timmert met haar dorpsgenoten hard aan de weg.

Van huisarts tot leefstijlarts

Terug naar waar allemaal begon: de huisartsenpraktijk. Jon: “Als huisarts zie ik té vaak mensen die ik niet kan helpen met een stripje pillen of doorverwijzing naar een specialist. De oorzaak van pijn, vermoeidheid of chronisch ziekzijn kan in de leefstijl van de mens zitten.” Ze maakt werk van haar nieuwsgierigheid en natuurlijke interesse voor gezond leven. Jon volgt online de opleiding tot leefstijlarts, ontwikkelt door Harvard University in Amerika. “Een tip voor alle zorgverleners!” voegt ze eraan toe. Met haar diploma op zak voelt ze zich nog meer gedreven Bakkeveen in beweging te krijgen. Letterlijk en figuurlijk.

Oog voor elkaar

“Ik ben gestart met een zorgplein, een dag waar alle ‘nulde lijn’ zorgverleners een stand bemannen. Van maaltijdverzorger en sportclub tot aan verloskundige en fysiotherapeut. Wat een succes: 1.000 dorpsgenoten bezoeken de in totaal 55 stands. Er is duidelijk een behoefte in Bakkeveen!” Jon gaat met een wijkverpleegkundige om tafel. Ze roepen ‘omtinkers’ in het leven. De betekenis van het Friese woord is ‘ik denk aan een ander’. In iedere straat vinden ze een vrijwilliger. Een voorbeeld: Jon gaat na een operatie op huisbezoek bij een vrouw in het dorp. ‘Ik red me wel’, belooft de vrouw. Een paar dagen later meldt de vrijwilliger in de straat dat de gordijnen steeds dicht blijven. Wat blijkt? De vrouw kan zichzelf niet verzorgen. “Ik heb direct ingegrepen en ze logeert nu tijdens haar herstel bij haar zoon. Dorpsgenoten zijn waardevol, zeker als mensen zelf niet aan de bel trekken.”

Van wandelclub tot kookworkshop

De toon is gezet voor een reeks projecten die volgen, met Jon als kartrekker. “Aan de hand van zes pijlers bekijken we wat Bakkeveen nodig heeft om gezonder en gelukkig te leven, op weg naar dat ene ultieme doel: de Blue zone. Iedere maandag overleggen we met vrijwilligers die projecten leiden. Zo is er een wandelclub om mensen op de been te krijgen, een kookles om te leren gezond te koken, betrekken we het onderwijs om kennis over leefstijl te delen en verkopen we bloembollen om meer kleur in Bakkeveen te krijgen. In de praktijk zelf hou ik een ‘leefstijlspreekuur’ waar ik een programma voor heb ontwikkeld. Gedurende twee jaar lang ga ik met patiënten in gesprek over voeding, slaap, stress en beweging. Wist je dat mensen gemiddeld 200 eetkeuzes op een dag maken? Verleidingen liggen op de loer!”

Aan de bak

Al die projecten en initiatieven. Een fulltimebaan erbij zou je zeggen? “Nee hoor!” Lacht Jon. “Dat is teveel eer. Ik ben de aanjager maar het zijn de vrijwilligers die het doen.” Moeten ‘onze’ apothekers ook met leefstijl aan de bak? Jon: “Ik zie veel kansen voor andere zorgverleners, zoals ‘food farmacie’. Dat is één van mijn dromen: mensen krijgen op doktersrecept groente en fruit mee als ze hun medicijnen ophalen. Maar nee, het is niet voor iedereen weggelegd. Medicijnen blijven nodig dus we hoeven niet bang te zijn out-of-business te raken.” Nog een gratis tip: “Blijf mensen zien in plaats van patiënten. Kijk niet alleen naar hun ziektebeeld maar realiseer je dat nog veel meer factoren meespelen, zoals voeding en sociale of financiële zekerheid. Vang je signalen op? Bespreek dat met de huisarts of wijkverpleegkundigen en zoek samen naar een oplossing.”

Ook lekker in je vel zitten?

Dit is het geheim van de Blue zone

1. Iedere dag bewegen.

2. Jezelf 's ochtends een doel stellen voor de dag.

3. Zo min mogelijk stress.

4. 80%-regel; stop met eten vóórdat je helemaal vol zit.

5. Plantaardig voedsel (vooral bonen!).

6. Een gezellig glaasje wijn bij het eten.

7. Tot een groep horen.

8. Familie en geliefde die om je geven.

9. Sociale contacten.

Gepubliceerd op: 17 juli 2019