Magazine | 4 juli 2023
Geen doosjes, maar inhoud verkopen
Lees meer
Inhoudsopgave
Begin september was daar opeens het bericht: de anticonceptiepil is op. Vrouwen die, soms in lichte paniek, naar hun apotheek fietsten kregen daar de bevestiging: de pil met de werkzame stof ethinylestradiol/levonorgestrel was niet geleverd. De oorzaak lag bij productieproblemen bij twee fabrikanten, waardoor de pillen niet aan de gestelde eisen voldeden.
De grondstoffen en de anticonceptiepillen zelf worden in landen als China en India gemaakt. De groothandels kopen hun medicijnen bij die fabrikanten en leveren op verzoek van de apotheken, die het aan de patiënt leveren. Ook hebben de groothandels zelf een voorraad. Dat gaat vrijwel altijd goed.
Waar in eerste instantie nog over een schaarste van enkele weken werd gesproken, komt de levering van de pil nu na drie maanden weer op gang. Dat komt volgens Ludwig Castelijns, directeur van ‘s lands grootste pillengroothandel Mosadex, door de kwetsbaarheid van de markt. "De fabrikanten zijn van het Westen naar de lagelonenlanden getrokken. Zo is de toevoer heel geconcentreerd geraakt en daarmee ook kwetsbaar geworden. Als er iets misgaat merkt de hele keten dat."
De anticonceptiepil werd in 1962 geïntroduceerd en kwam in 1964 in Nederland beschikbaar. Sinds 1997 moet je eerst langs de huisarts voor een recept. Het anticonceptiegebruik is met 1,7 miljoen gebruikers hoog in ons land . De pil is met 30 procent het meest gebruikte anticonceptiemiddel, blijkt uit cijfers van Rutgers uit 2017. In de leeftijdscategorie 18 tot 24 jaar gebruikt 63 procent van de vrouwen de pil. De pil wordt alleen voor vrouwen tot 21 jaar vergoed.
Ook minister Bruins (Medische Zorg) moest zich met de kwestie bemoeien, nadat huisartsen, apothekers en zo’n 55 vrouwenorganisaties hem in een brandbrief vroegen om iets te doen. "Vrouwen hebben recht op het gebruik van een adequate, effectieve en betaalbare anticonceptiepil", schreven zij. Ook maakte de groep zich "ernstig zorgen over het aanhoudende en onnodige tekort aan de meest gebruikte anticonceptiepil van Nederland". Bruins zei in een reactie in oktober dat vrouwen tijdelijk een vervangende pil kunnen nemen. Deze worden echter niet altijd vergoed.
De schrijvers wezen ook op het feit dat er in België en Duitsland geen tekorten aan pillen waren. Castelijns heeft daar een verklaring voor. "Op het moment dat het productieprobleem was getackeld, was er een hoge vraag naar vanuit verschillende landen. Dan wordt er door de fabrikant gekeken welk land het gunstigst is om eerst aan te leveren, en wordt er naar geld gekeken. Nederland betaalt een lage prijs voor merkloze geneesmiddelen. Dat is de betreffende anticonceptiepil ook. Dus lag Nederland achterop en kregen andere landen hun levering eerder", aldus Castelijns.
“Het is niet reëel om te verwachten dat er tegen bodemprijzen kwalitatief goede medicijnen beschikbaar blijven voor Nederlandse patiënt” - Minister Bruins
Ook minister Bruins stipte deze kwestie aan in zijn reactie op de brandbrief. Hij noemde het "niet reëel om te verwachten dat er tegen bodemprijzen kwalitatief goede medicijnen beschikbaar blijven voor de Nederlandse patiënt."
Mosadex Groep voorziet ongeveer 4 op de 10 Nederlanders van hun geneesmiddelen. Castelijns legt uit dat er van 95 procent van de medicijnen voldoende voorraad is. Daar kwam de anticonceptiepil bovenop. De directeur zou graag zien dat er meer aandacht komt voor de tekorten van de 600 tot 800 medicijnen waar hij chronisch tekort van heeft. "Er zijn steeds meer leveringsproblemen en het wordt door de overheid gebagatelliseerd."
Castelijns pleit voor een verplichte voorraad voor fabrikanten, waar de overheid op moet toezien. Ook het feit dat de inkoop van geneesmiddelen de verantwoordelijkheid van zorgverzekeraars is geworden, speelt mee volgens de directeur. "Zij kopen medicijnen in op basis van prijs, niet beschikbaarheid. De overheid moet hen dus op hun verantwoordelijkheid wijzen."
Minister Bruins reageerde begin december op deze kwestie. Hij wil in gesprek met de sector over "het aanhouden van een zekere voorraad". Ook zei hij dat "als apothekers een voorraad hadden gehad van een orde van grootte van drie maanden, we deze situatie niet hadden gehad".
Castelijns benadrukt dat het hele proces rondom de productie van medicijnen complex is. "Fabrikanten hebben jaarplanningen. In de praktijk moet je al een half jaar van tevoren je verzendingen naar Nederland aanmelden. Er kan wel iets tussendoor, maar de productiecapaciteit ligt vast." Vandaar ook dat bijna alle fabrikanten voldoende voorraad hebben liggen. "Ook de farmaceutische bedrijven in Nederland hebben voorraad van kant-en-klare verpakkingen, maar dat wordt wel minder. Daar moet aandacht voor zijn."
Inmiddels hebben apotheken in ons land de pil weer geleverd gekregen, bevestigt Castelijns. Maar er zijn veel nazendingen die nog moeten binnenkomen. Als klanten de pil hebben besteld omdat deze niet aanwezig was, wordt er een order verzonden: een nazending. De Mosadex-groothandel heeft nu 109.000 verpakkingen ontvangen en heeft de helft van de ingediende nazendingen ontvangen. Volgens minister Bruins duurt het nog een paar weken voordat de situatie weer genormaliseerd is.
Gepubliceerd op: 18 december 2018
