Nieuws | 15 november 2024
Minder lucht vervoeren met de 'kwart bak'
Lees meer
Inhoudsopgave
Op haar website schrijft Sandoz: “We zijn een wereldwijd toonaangevende aanbieder van generieke geneesmiddelen en biosimilars en willen een leidende rol spelen in het verbeteren van de wereldwijde beschikbaarheid van geneesmiddelen.” Mooie missie, maar hoe zit dat met die beschikbaarheid in Nederland? De apothekers schreeuwen moord en brand. We vroegen René van Doorn (55), Country Head bij Sandoz in Nederland, hoe hij aankijkt tegen de problematiek, waar de oorzaken en oplossingen volgens hem zitten.
Vóór ons zit een toegankelijke gesprekspartner, van huis uit fysiotherapeut, informele uitstraling, met een visie op de farmacie. Af en toe klinkt zijn Utrechtse accent door, “maar dat probeer ik te verbloemen”, zegt hij alsof hij zich ervoor schaamt. Geen witte boord of gladde praatjes. Zijn voorkomen lijkt volkomen congruent met de waarden die hij nastreeft: “doe maar normaal, gewoon betrouwbaar zijn en het liefst niet teveel gepolitiek. Zo wil ik werken in de farmaceutische industrie.”
“Van elke zes doosjes, komt er één bij Sandoz vandaan”, daar is René trots op. “Wij zijn internationaal topspeler op generieke geneesmiddelen en met een jaaromzet van 150 miljoen euro zijn we ook nationaal niet te missen. Onze grootste producten zijn rituximab (een biosimilar) en metoprolol. Vanuit een zogeheten ‘full label propositie’ bieden we een zeer breed en innovatief pakket generieke geneesmiddelen aan. En ja, ook wij worden geconfronteerd, vaak zelfs overvallen door ontstane tekorten.”
René legt uit waar in zijn ogen de tekorten veroorzaakt worden: “De tekorten in Nederland komen vanuit overheidsbesluiten uit het verleden. Er was en is een harde noodzaak om de gezondheidszorg betaalbaar te houden. Door de overheid en zorgverzekeraars zijn er instrumenten verzonnen om dit doel in te lossen, denk aan het preferentiebeleid. De laagste prijs is het enige selectiecriterium en de goedkoopste aanbieder krijgt de gunning. Zelfs als deze aanbieder een tweemanszaakje betreft, waar het vaak ontbreekt aan de meest basale bezetting en infrastructuur om op verantwoorde wijze als leverancier op te kunnen treden. Het gevolg is dat de niet aangewezen leveranciers de voorraden terugbrengen en zich enkel richten op het niet preferente deel van de markt.”
René’s stem verheft: “Ik voel hier alle emotie bij, maar ik begrijp de rationale. Als er dan leveringsproblemen ontstaan bij de aangewezen partij, start er een sneeuwbaleffect bij andere aanbieders die dan mogen opdraven en 50% van de markt moeten gaan leveren. Daar is onze voorraad dan niet op afgestemd. Er zijn lange doorlooptijden als we iets moeten bij-produceren. Het duurt vier maanden voordat ik het hier eindelijk heb. We kunnen de voorspelbaarheid van de vraag terugbrengen door meer voorraad in de keten op te nemen. Hiermee realiseren we dat aangewezen partijen niet uit voorraad raken en Sandoz niet verrast wordt door extra vraag die zij moet opvangen.” Het effect van een leveringsprobleem van een aangewezen partij kan wel een jaar na-ijlen, voordat dat alles weer is gestabiliseerd.
“Mijn eerste conclusie: aanbestedingen creëren een afhankelijkheid van één partij, waarbij bij een leveringsprobleem, de totale markt langdurig is verstoord.”
“Dan speelt er nog iets: de druk op de prijzen is extreem in Nederland. Alle internationaal-opererende bedrijven hebben hiermee te maken. Deze prijsdruk leidt er toe dat bedrijven op zoek gaan naar de meest kost-effectieve grondstoffen. Bedrijven komen hierdoor steeds meer terecht bij dezelfde grondstofleveranciers. Als er dan een productieprobleem is bij één van deze grondstofleveranciers is er direct sprake van een internationaal beperkte beschikbaarheid. De beschikbare capaciteit is dan niet genoeg om in de volledige vraag te voorzien en moet er een keuze worden gemaakt waar het product naar toe gaat. Dat dit vaak niet (als eerste) in de Nederlandse markt is moge duidelijk zijn. Weet je dat de geneesmiddelenprijzen hier lager zijn dan de prijs die ze in Afrika betalen voor een geneesmiddel?”
“Mijn tweede conclusie? Doordat de geneesmiddelenprijzen in Nederland door het systeem absurd laag zijn gehouden, is het tijdens schaarste niet aantrekkelijk voor partijen om hier hun geneesmiddelen af te zetten!”
In wezen heeft de overheid enorm veel binnengehaald met het preferentiebeleid. Daarmee kun je het instrument niet ter discussie stellen. Maar wat er nu gebeurt, daar hebben wij vijf jaar geleden voor gewaarschuwd. ‘De krokodillentranen van de farmacie’ werd er toen gezegd. Daar werd het mee afgedaan. Als we onze noodkreet nu in herinnering roepen, constateren we algeheel geheugenverlies. Alles wegwuiven onder de noemer ‘marktwerking’ is wel een makkelijke. Een nare bijwerking wat mij betreft!”
“We hebben hier een systeemprobleem, veroorzaakt door de overheid. En het verontrustende is ook nog dat het populisme overheerst als het gaat over farmacie. Hoor ik vorige week nog een Kamerlid over een bepaald product zeggen “de prijzen in Noorwegen liggen veel lager dan in Nederland. Terwijl het doosje daar een achtvoud kost! Zo kun je elkaar toch niet serieus nemen.”
“De voorspelbaarheid van de vraag moet terug. De zorgverzekeraars moeten pas op de plaats maken met het preferentiebeleid. Het beleid zou niet bij alle producten moeten gelden. Gebruik het instrument enkel wanneer de prijs voor het gevoel te hoog is. De leverzekerheid, kwaliteit en potentieel aan kostenreductie zou beter afgewogen moeten worden. Patiënten voor een handvol centen switchen van de ene naar de andere fabrikant; waanzin!
Maak als zorgverzekeraar met de apotheek afspraken over de vergoeding van de producten. Laat de verantwoording aan de apotheek om zorg te dragen voor de beschikbaarheid van deze producten voor de verzekerden.
“Een andere optie is om samen met de groothandel meer voorraad veiligheid in de kolom te krijgen. Dat zie ik als een gezamenlijke verantwoordelijkheid. Het lijkt mij niet reëel dat ik extra voorraad moet aanhouden voor een ander aangewezen leverancier in preferentie.”
“Ik begrijp de enorme frustratie bij Nederlandse apothekers. Wij zitten met zijn allen in dit marktwerkingssysteem. Wellicht helpt inzicht in ons forecastmodel om begrip te krijgen. Wij maken onze forecast twee jaar vooruit.
Wij waren we als Sandoz zelfs onderscheidend op leverbetrouwbaarheid. Dat is steeds lastiger door de ontstane problematiek. Het resultaat van onze inspanningen is niet meer nadrukkelijk zichtbaar. René aarzelend: “Uiteraard doen wij er als Sandoz alles aan om de leveringsproblemen te voorkomen en op te lossen, maar we hebben een systeemverandering nodig om de problematiek definitief op te lossen.”
“Wij zijn transparant over de problematiek: communiceren op open wijze naar de groothandel en apotheek. Wij willen loyaliteit van klanten belonen, in de zin van tijdige communicatie over de beschikbaarheid van zijn of haar geneesmiddel. Wij zouden onze leveringen het liefst alloceren voor onze eigen klanten. Maar ja, hoe dan? Systemen in de kolom zijn hier niet op ingericht.”
“Apothekers zijn nu door het systeem geforceerd bij het kruisje te tekenen voor farmaceutische zorg. Ik roep hen op nóg actiever te worden om op alternatieve manieren over vergoedingen te praten en terug te claimen dat ze zeggenschap moeten krijgen welke producten ze meegeven. Meer keuze voor de apotheek, daar zit de oplossing. En zij moeten juist daarover weer prijsafspraken maken met de zorgverzekeraar. Vroeger hadden we prijspreferentie nu productpreferentie. Oproep aan de zorgverzekeraars: laat de apotheker weer bepalen!”
Gepubliceerd op: 11 december 2018
